Hoe ontstaat borderline ?

Hoe krijg je borderline en hoe kom je er vanaf als je steeds conflicten hebt?

In een conflictsituatie binnen een familie, een relatie of in een arbeidsconflict, worden we nog al eens geconfronteerd dat één van de conflictanten de ander beschuldigd, als oorzaak van het ontstaan van borderline. Vaak om daar het standpunt mee in te kunnen nemen dat een ander de schuld is van het conflictgedrag van de persoon in kwestie. Zo ligt de oorzaak bij een ander (projectie) en hoeft er voor het eigen gedrag geen verantwoordelijk genomen te worden (coping mechanisme).

De dynamiek die dan in een conflict ontstaat is bijzonder omdat de ‘aanval over de oorzaak’ de ‘defensiemechanismen’ uitlokt bij de persoon die aangevallen wordt. Men houdt elkaar dan gevangen in een dynamiek van beschuldiging, die weinig bijdraagt aan de oplossing.

Een mediator zal hier oog voor moeten ontwikkelen, om uit deze dynamiek te stappen en op zoek te gaan naar de wederzijdse belangen. Dit kan mede door de daadwerkelijke oorzaken van borderline te bespreken en ‘het slachtoffer’ te begeleiden om eigenaar te worden van de eigen aandoening en de mogelijke oplossingen daarvan.

Borderline persoonlijkheidsstoornis (BPS) ontstaat meestal door een combinatie van biologische factoren (erfelijke aanleg, gevoeligheid van de hersenen) en omgevingsfactoren, zoals (kinder)trauma’s, mishandeling, verwaarlozing of verlies, en een onveilige opvoedingssituaties. Dit is geen universele mix; de oorzaak is voor iedereen uniek en een ingewikkelde wisselwerking tussen aanleg en ervaringen in de jeugd.

Biologische factoren als oorzaak van borderline

Erfelijkheid: Er is een genetische aanleg voor BPS, wat betekent dat de stoornis vaker voorkomt in families waar persoonlijkheidsstoornissen of andere psychiatrische aandoeningen voorkomen.
Hersenfunctie: Mensen met BPS kunnen prikkels anders verwerken dan anderen, wat leidt tot anders denken, voelen en reageren. Dit is gerelateerd aan verschillen in hersengebieden die emoties reguleren en impulsiviteit beheersen.

Omgevingsfactoren als oorzaak van borderline

Jeugdtrauma: indringende ervaringen in de kindertijd zoals mishandeling, seksueel misbruik, emotionele verwaarlozing, of het verlies van een ouder verhogen de kans op het ontwikkelen van BPS.
Onveilige hechting: Een onveilige omgeving tijdens de jeugd of het niet goed kunnen hechten aan ouders kan bijdragen aan de ontwikkeling van BPS.
Instabiele relaties: Disfunctionele of instabiele relaties in de jeugd zijn ook risicofactoren.

Veelvoorkomende kenmerken van BPS zijn onder andere:

Angst voor verlating: Dit kan leiden tot claimend gedrag versus het afstoten van de partner.
Instabiele relaties: Relaties zijn intens en wisselen snel tussen extreme bewondering en extreme afkeuring.
Instabiel zelfbeeld: Een aanhoudend instabiel zelfbeeld of identiteitscrisis bepalen het gedrag.
Impulsiviteit: Impulsief gedrag op ten minste twee potentieel zelfbeschadigende gebieden, zoals onverantwoordelijk omgaan met geld, middelenmisbruik, roekeloos rijden of eetbuien.
Zelfbeschadiging of suïcidaal gedrag: Terugkerend suïcidaal gedrag, dreigementen en zelfverminking.
Emotionele instabiliteit: Snelle en intense stemmingswisselingen, zoals intense woede, verdriet of angst die enkele uren tot enkele dagen kunnen duren.
Chronische gevoelens van leegte: Een aanhoudend gevoel van innerlijke leegte dat ‘gevoeld moet worden’ zoals met zelfbeschadiging.
Intense, ongepaste woede: Moeite met het beheersen van woede, wat kan leiden tot frequente woede-uitbarstingen of fysieke gevechten.
Stress-gerelateerde paranoïde ideeën of dissociatie: Tijdelijke, stress-gerelateerde paranoïde gedachten of ernstige dissociatieve symptomen maken een normale omgang met anderen bijna onmogelijk.

Voordat je gaat scheiden, BPS is goed behandelbaar

We begrijpen maar al te goed dat het moeilijk leven is met borderline of een borderliner, maar wist je dat speciale therapie zeer goede uitkomsten kan bieden? Vaak genoeg is daarna een ‘normaal’ leven weer mogelijk. Onderzoek toont aan dat 94% van de deelnemers aan therapie, na acht maanden niet langer voldeden aan de criteria voor BPS. Dus voordat je gaat scheidenr,…….. lees even verder.

De meest gebruikte therapievormen bij borderline zijn:

Dialectische Gedragstherapie (DBT): voor emotieregulatie
Schematherapie: gericht op patronen en hechting
Mentalization-Based Therapy (MBT): gericht op inzicht in jezelf en anderen

Soms worden ook medicijnen ingezet om symptomen te verminderen, waardoor de kans op impulsief borderline gedrag, stopt.

Hoe de aanwezigheid van borderline kan dus flink uitwerken in gedrag en echtscheiding kun je uitgebreid lezen in ons artikelen :

Borderline en Vreemdgaan – Nederlands Conflictinstituut

Scheiden van een Borderliner – Nederlands Conflictinstituut