Scheiden als Ondernemer – Zo houd je jouw bedrijf op koers!

Een eigen bedrijf en scheiden, is een van de meest ingrijpende gebeurtenissen in een mensenleven. Voor ondernemers komt daar vaak een extra laag van complexiteit bij: de impact op de eigen zaak. Het bedrijf is immers niet alleen een bron van inkomsten, maar vaak ook een levenswerk, waarin veel tijd, energie en emotie zijn geïnvesteerd. Wanneer de persoonlijke relatie strandt, staat de ondernemer voor de uitdaging om zowel de emotionele gevolgen te verwerken als de continuïteit en financiële gezondheid van het bedrijf te waarborgen. Deze inherente spanning tussen persoonlijke en zakelijke belangen kan objectieve besluitvorming aanzienlijk bemoeilijken.  

Dit artikel biedt richting in het juridische en financiële doolhof dat een eigen bedrijf en scheiden met zich meebrengt. Het gaat dieper in op de verschillen per rechtsvorm, de cruciale waardebepaling van het bedrijf, de rechten en plichten van beide partners, de verborgen risico’s en de verschillende routes die bewandeld kunnen worden: van een langdurige procedure via de rechtbank tot de snellere en vaak effectievere weg van mediation. Het doel is om u te voorzien van de kennis die nodig is om weloverwogen beslissingen te nemen en jouw onderneming veilig door deze turbulente periode te loodsen.

De Rechtsvorm telt: Eenmanszaak, Vof of BV?

De rechtsvorm van een onderneming is van fundamenteel belang voor de manier waarop het bedrijf wordt behandeld bij een eigen bedrijf en scheiding. Het bepaalt niet alleen wie aansprakelijk is voor schulden, maar ook hoe de waarde van de onderneming wordt verdeeld.  

Scheiden met een eenmanszaak

Bij een eenmanszaak is er geen juridische scheiding tussen het privévermogen van de ondernemer en het zakelijke vermogen; de ondernemer is de onderneming. Dit betekent dat de waarde van de eenmanszaak in beginsel in de gemeenschap van goederen valt, waardoor de partner recht heeft op de helft van die waarde.  

Een cruciaal aspect van de eenmanszaak is de persoonlijke aansprakelijkheid. Als gehuwd in gemeenschap van goederen, is de partner ook persoonlijk aansprakelijk voor alle schulden van de onderneming die tijdens het huwelijk zijn ontstaan. Deze aansprakelijkheid eindigt wel op het moment van scheiden voor toekomstige schulden. Dit vormt een aanzienlijk risico, aangezien bedrijfsschulden direct de privé-financiële stabiliteit van beide partijen kunnen beïnvloeden. Dit is een belangrijk onderscheid met een Besloten Vennootschap (BV).  

Er zijn echter uitzonderingen. Als het huwelijk na 01-01-2018 is voltrokken in beperkte gemeenschap van goederen, of als er huwelijkse voorwaarden zijn opgesteld, kan de situatie anders zijn. Een bedrijf dat vóór het huwelijk al bestond, blijft dan privébezit. Desondanks kan er een ‘redelijke vergoeding’ aan de gemeenschap verschuldigd zijn voor de waardestijging die tijdens het huwelijk door de inzet van de ondernemer is gerealiseerd.

De eenmanszaak zelf kan niet als een ‘goed’ worden verdeeld, omdat het geen afgescheiden vermogen heeft. Echter, het ondernemingsvermogen, bestaande uit activa (bezittingen) en passiva (schulden), valt wel in de gemeenschap van goederen en moet worden verdeeld. Voor de activa geldt dat de waarde in beginsel wordt bepaald op het moment van de feitelijke verdeling, niet noodzakelijkerwijs op de peildatum van het echtscheidingsverzoek. Dit kan leiden tot aanzienlijke waardeveranderingen tussen het moment van aanvraag en de uiteindelijke verdeling, wat onverwachte financiële gevolgen kan hebben als hierover geen duidelijke afspraken zijn gemaakt. Passiva, oftewel schulden, kunnen niet als goederen worden verdeeld. Beide partners zijn in beginsel voor de helft draagplichtig voor schulden die tot de gemeenschap behoren, zelfs als deze ondernemingsschulden zijn. Meestal wordt de eenmanszaak voortgezet door de ondernemer, die dan de helft van de waarde van de activa en passiva aan de ex-partner moet uitbetalen.  

Scheiden en de Vof: Ook Vennoten buiten het huwelijk worden betrokken

Wanneer partners samen een Vennootschap onder firma (Vof) hebben, vallen de waarde en bezittingen van het bedrijf in de gemeenschap van goederen, tenzij huwelijkse voorwaarden anders bepalen. Net als bij een eenmanszaak zijn de vennoten persoonlijk verantwoordelijk voor de schulden van de Vof. Een belangrijk punt is dat een ex-partner, zelfs na het verlaten van de Vof, aansprakelijk blijft voor schulden die zijn gemaakt in de periode dat deze vennoot was. Dit betekent dat een volledige financiële breuk lastiger te realiseren is dan bij een BV, en dat toekomstige financiële problemen van de Vof nog steeds gevolgen kunnen hebben voor de ex-partner. Duidelijke afspraken en eventuele vrijwaringsclausules in het echtscheidingsconvenant zijn hierbij essentieel.  

Het vennootschapscontract is leidend bij het ontbinden van de Vof bij scheiding. Hierin staan afspraken over winstverdeling, aansprakelijkheid voor verliezen en schulden bij opheffing, en geschillenbeslechting. Als een dergelijke regeling ontbreekt in de vennootschapsakte, blijft de Vof bestaan totdat partijen overeenstemming bereiken over de ontbinding, voortzetting of splitsing van de onderneming. Hoewel huwelijkse voorwaarden belangrijk zijn voor het huwelijksvermogen, dicteert het Vof-contract de interne werking en ontbinding van het partnerschap zelf. Bij een Vof tussen echtgenoten is het van cruciaal belang dat deze twee juridische documenten op elkaar zijn afgestemd om juridische knelpunten te voorkomen.  

Bij beëindiging van de Vof moet een eindbalans worden opgemaakt, waarna het vermogen wordt vereffend en verdeeld. Bedrijfsmiddelen en voorraden gaan over naar de privévermogens van de vennoten, waarbij btw-afdracht van toepassing kan zijn. Het is van groot belang om alle financiële verplichtingen, zoals leningen en leasecontracten, te controleren en tijdig op te zeggen.  

De BV en scheiding: Aandelen waarde en zeggenschap

Bij een Besloten Vennootschap (BV) wordt de waarde bepaald door de aandelen. Deze waarde valt in de gemeenschap van goederen en moet worden gedeeld met de partner, tenzij huwelijkse voorwaarden anders bepalen. Bij een scheiding heeft elke partner recht op de helft van de waarde van de aandelen. Meestal neemt één partner de aandelen over en wordt de ander uitgekocht.  

Het grote voordeel van een BV is dat aandeelhouders niet persoonlijk verantwoordelijk zijn voor de schulden van de onderneming; de aansprakelijkheid is beperkt tot hun investering. Deze beperkte aansprakelijkheid verandert niet bij een scheiding. Echter, de juridische scheiding van een BV van het privévermogen van de eigenaar is primair voor aansprakelijkheidsbescherming naar externe crediteuren. In een scheiding, onder gemeenschap van goederen, is de economische waarde van de aandelen van de BV nog steeds onderworpen aan verdeling. Meer kritisch is dat de ex-partner, indien deze aandeelhouder blijft, aanzienlijke zeggenschap kan krijgen over bedrijfsbeslissingen (bijv. dividenden, investeringen), wat zeer ontwrichtend kan zijn voor de bedrijfsvoering. Dit onderstreept de noodzaak van duidelijke afspraken over de overdracht of uitkoop van aandelen.  

Als de partner ook aandeelhouder is en de aandelen wil verkopen, moeten deze vaak eerst aan de andere aandeelhouders worden aangeboden, tenzij de statuten van de BV dit uitsluiten. Deze ‘aanbiedingsplicht’ of ‘blokkeringsregeling’ is bedoeld om de beslotenheid van de aandeelhouderskring te waarborgen en de toetreding van derden te voorkomen. Statuten kunnen ook een ‘goedkeuringsregeling’ bevatten, waarbij een orgaan (bijv. directie) de verkoop moet goedkeuren.  

De verdeling van het vermogen van een BV kan leiden tot complexe fiscale implicaties. Als de ex-partner wordt uitgekocht met kapitaal uit de BV, is er vaak direct belasting verschuldigd. Een belangrijke regeling sinds een decreet van 2018 maakt het echter mogelijk om de BV fiscaal geruisloos te splitsen in twee delen: BV1 (met de onderneming) en BV2 (met het geïnvesteerde kapitaal). De Directeur-Grootaandeelhouder (DGA) behoudt BV1 en de ex-partner krijgt BV2 toegewezen. Dit vergemakkelijkt de verdeling van geld en bedrijfsmiddelen, mits er onderling overeenstemming is. Deze splitsing moet binnen twee jaar na de echtscheidingsaanvraag bij de rechtbank gerealiseerd worden, met een mogelijke verlenging bij de Belastingdienst. De waardering van aandelen (stille reserves/goodwill) en het percentage voor belastinglatentie zijn cruciaal bij zo’n splitsing. Deze fiscaal geruisloze BV-splitsing is een geavanceerd juridisch instrument dat de financiële last van een uitkoop aanzienlijk kan verlichten. Het maakt een schonere financiële scheiding mogelijk zonder directe, substantiële belastinggevolgen, wat de continuïteit van het bedrijf bevordert en tegelijkertijd de ex-partner eerlijk compenseert. Dit is een voorbeeld van waar gespecialiseerd juridisch en fiscaal advies van grote waarde is.  

Tabel 1: Kernverschillen Rechtsvormen bij Scheiding

Waardering bedrijf bij scheiding: De kern van de zaak

De waardebepaling van een onderneming is een van de meest cruciale en vaak meest complexe onderdelen van een scheiding. De waarde van het bedrijf bepaalt immers het bedrag dat de ondernemer aan de partner moet uitbetalen indien de onderneming wordt voortgezet. Bovendien is deze waardering essentieel voor het vaststellen van de hoogte van partneralimentatie, aangezien het ondernemingsinkomen hierin meeweegt. Een accurate en eerlijke waardering is van groot belang om geschillen en juridische complicaties te voorkomen.  

Er zijn verschillende methoden om de waarde bedrijf bij scheiding vast te stellen:

• Verbeterde Rentabiliteitsmethode: Deze methode is gebaseerd op de geprognosticeerde toekomstige nettowinst, die vervolgens wordt gekapitaliseerd. Een nadeel is echter dat deze methode geen rekening houdt met de intrinsieke waarde van de onderneming.  
• Intrinsieke Waarde-methode: Hierbij wordt de waarde van de onderneming vastgesteld door simpelweg de schulden van de activa af te trekken. Het nadeel van deze methode is dat toekomstige winsten buiten beschouwing worden gelaten, wat in veel gevallen onwenselijk kan zijn.  
• Discounted Cash Flow (DCF) Methode: Deze methode gaat uit van de verwachte toekomstige kasstromen en wordt over het algemeen beschouwd als de meest gedegen en betrouwbare waarderingsmethode, hoewel het ook de meest complexe is.  
• Daarnaast kan de liquidatiewaarde relevant zijn, met name als de onderneming niet wordt voortgezet.  

Belangrijke factoren beïnvloeden de waardering eensmanszaak echtscheiding en andere rechtsvormen:

• Fiscale claims: Bij een eenmanszaak of Vof moet rekening worden gehouden met fiscale reserves (FOR), doorschuiffaciliteit, latente belastingclaims, stille reserves en goodwill. Voor een BV of NV zijn dit latente AB-claims, rekening-courantschulden en pensioenvoorzieningen.  
• Goodwill: De waarde van een onderneming wordt niet alleen bepaald door de huidige winst; ook immateriële activa zoals goodwill, klantenbestanden en voorraad kunnen meetellen. Ondernemers en hun partners focussen vaak op tastbare activa zoals panden en machines, maar immateriële activa kunnen een aanzienlijk deel van de bedrijfswaarde uitmaken, vooral in dienstverlenende sectoren. Het niet meenemen hiervan in de waardebepaling is een veelvoorkomende misvatting en kan leiden tot een oneerlijke verdeling.  
• Peildatum: Voor de omvang van de huwelijksgemeenschap is de datum van indiening van het echtscheidingsverzoek bepalend. Voor de waardering van de onderneming zelf is dit in beginsel de datum waarop de onderneming aan één van de partners wordt toebedeeld, hoewel hiervan kan worden afgeweken.  
• Continuïteit van de onderneming: Het is vaak in ieders belang dat de onderneming kan worden voortgezet. Dit kan een rol spelen bij de waardering, bijvoorbeeld door rekening te houden met de financiële draagkracht van de ondernemer om de ex-partner uit te kopen zonder de bedrijfsvoering in gevaar te brengen. De wet en rechtspraak erkennen het belang van bedrijfscontinuïteit, wat betekent dat de uitkoop van de ex-partner niet ten koste mag gaan van het voortbestaan van de onderneming, die vaak de primaire inkomstenbron is. Dit kan leiden tot afspraken over betaling in termijnen of een lagere waardering die de levensvatbaarheid van het bedrijf waarborgt.  

Het waarderen van een onderneming is specialistisch werk. Afhankelijk van de uitgangspunten en methodiek kunnen er grote verschillen ontstaan in de waardering van een bedrijf. Hoewel er gevestigde waarderingsmethoden zijn, kunnen de aannames en variabelen die worden gebruikt de uitkomst drastisch beïnvloeden. Dit maakt waardering een potentieel strijdpunt waar beide partijen hun eigen belangen zullen verdedigen. Een registeraccountant of register valuator is de aangewezen deskundige om een dergelijke waardering uit te voeren. Gespecialiseerde familierecht mediators en -advocaten kunnen begeleiding bieden bij dit proces en ervoor zorgen dat de opdracht aan de waarderingsdeskundige juridisch correct is en rekening houdt met andere financiële afspraken, zoals alimentatie en pensioen.  

Ondernemers hebben vaak de neiging om winsten in het bedrijf te herinvesteren voor groei, wat zakelijk gezien logisch is. Echter, in het kader van een scheiding kan dit worden gezien als een privéonttrekking die ten goede had moeten komen aan de gemeenschap. Dit creëert een complexe situatie waarbij de waardering niet alleen naar de huidige cijfers kijkt, maar ook naar het historische gedrag van geldstromen binnen de onderneming en de potentieel ‘gemiste’ inkomsten voor de gemeenschap. Dit is een cruciale valkuil die proactief moet worden aangepakt, bij voorkeur al in huwelijkse voorwaarden.

Eigen bedrijf en Scheiden: Sloop je onderneming niet door risicovolle of verkeerde beslissingen

Rechten en Plichten: Wat betekent dit voor jou en je ex-partner?

De basis van de rechten en plichten bij een scheiding ligt in het huwelijksvermogensregime: zijn partners getrouwd in gemeenschap van goederen of op huwelijkse voorwaarden?

Meteen een vrijblijvend adviesgesprek, klik dan hier

Getrouwd in gemeenschap van goederen en eigen zaak: De basisregels

Als partners getrouwd zijn in algehele gemeenschap van goederen (wat gold voor huwelijken vóór 1 januari 2018 zonder huwelijkse voorwaarden), zijn in principe alle bezittingen en schulden, inclusief de onderneming, van beide partners samen en moeten deze 50/50 worden verdeeld.  

Scheiden in gemeenschap van goederen met eigen bedrijf: De wetswijziging 2018

Sinds 1 januari 2018 trouwt men in beginsel in een beperkte gemeenschap van goederen. Dit betekent dat alleen bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk zijn opgebouwd, worden gedeeld. Had de ondernemer de onderneming al vóór het huwelijk (na 2018), dan blijft deze in principe privébezit. Echter, de ondernemer moet mogelijk wel een ‘redelijke vergoeding’ betalen aan de partner voor de kennis, vaardigheden en arbeid die ten behoeve van de onderneming zijn aangewend, waardoor de waarde van de onderneming tijdens het huwelijk is gestegen. Deze regeling is bedoeld om te voorkomen dat een ondernemer zichzelf een te laag inkomen uitkeert ten nadele van de gemeenschap. Voor ondernemers die na 2018 zijn getrouwd, is de aanname dat een voorhuwelijkse onderneming volledig veilig is, een gevaarlijke versimpeling. Het concept van ‘redelijke vergoeding’ betekent dat de groei van het bedrijf tijdens het huwelijk, gevoed door de inspanningen van de ondernemer, nog steeds onderworpen kan zijn aan verdeling. Dit verschuift de focus van eigendom naar waardetoename tijdens het huwelijk en vereist een zorgvuldige financiële administratie en proactieve afspraken.

Huwelijkse Voorwaarden: Uitzonderingen en verrekenbedingen

Met huwelijkse voorwaarden kunnen specifieke afspraken worden gemaakt over de vermogensverdeling, waardoor de onderneming (deels) buiten de gemeenschap van goederen kan worden gehouden. Vaak is hierin een periodiek verrekenbeding opgenomen, wat inhoudt dat onverteerde inkomsten jaarlijks moeten worden verrekend. Als dit tijdens het huwelijk niet is nageleefd, kan dit bij scheiding alsnog leiden tot verrekening van het vermogen dat in de onderneming is blijven zitten. Veel ondernemers, zelfs met huwelijkse voorwaarden, voldoen niet aan periodieke verrekenbedingen tijdens hun huwelijk. Dit ogenschijnlijk kleine detail kan enorme financiële gevolgen hebben bij een scheiding, omdat de opgebouwde, niet-verrekende winsten (vaak geherinvesteerd in het bedrijf) alsnog onderworpen kunnen worden aan verdeling. Dit is een kritiek voorbeeld van hoe een gebrek aan voortdurende naleving initiële juridische bescherming kan ondermijnen.  

Een finaal verrekenbeding houdt in dat bij scheiding wordt afgerekend alsof er sprake was van een gemeenschap van goederen. Bij  

koude uitsluiting blijven alle eigendommen van voor en tijdens het huwelijk privé. De onderneming valt dan volledig buiten de verdeling.  

Partneralimentatie: Berekening en invloed van ondernemingsinkomen

Als gehuwden zijn partners verplicht voor elkaar te zorgen, ook na de scheiding; dit wordt gezien als een voortzetting van de huwelijkse plicht. De hoogte van de alimentatie wordt bepaald op basis van behoefte en draagkracht. Het inkomen van de ondernemer, mede bepaald door de winstgevendheid van het bedrijf, is hierbij cruciaal. De periode van alimentatie is maximaal net zo lang als de duur van het huwelijk.  

Vergoedingsrechten: Compensatie voor ingebrachte kennis en arbeid

Zelfs als de onderneming privébezit blijft (bijvoorbeeld door huwelijkse voorwaarden of door de wet beperkte gemeenschap van goederen na 2018), kan de ex-partner recht hebben op een vergoeding voor de inbreng van kennis, arbeid of investeringen in het bedrijf. Dit geldt ook voor een ‘meewerkende partner’ die tijd of geld in het bedrijf heeft geïnvesteerd zonder daarvoor een marktconforme beloning te ontvangen.  

Risico’s en Valkuilen: Zo blijft je onderneming overeind

Een scheiding brengt specifieke risico’s met zich mee voor de onderneming, zowel financieel als operationeel. Bewustzijn van deze risico’s is essentieel om de continuïteit te waarborgen.

Geld onttrekken aan de onderneming: Pas Op!

Als ondernemer is het mogelijk om geld of goederen uit de onderneming te halen voor privégebruik (privéonttrekkingen). Deze verlagen het vermogen van de onderneming en zijn niet aftrekbaar van de winst. Het risico ontstaat wanneer winsten in het bedrijf worden gelaten in plaats van uitgekeerd, terwijl een verrekenbeding stelt dat deze winst gedeeld moet worden. De partner heeft dan alsnog recht op de helft bij scheiding. Bij een BV kan het onttrekken van geld om de ex-partner uit te kopen leiden tot directe belastingheffing. Dit kan een aanzienlijke financiële last vormen die de liquiditeit van de onderneming kan aantasten. De fiscaal geruisloze splitsing van de BV, zoals eerder besproken , kan deze valkuil omzeilen.  

Een te laag DGA-salaris kan ook leiden tot een verplichting om een ‘redelijke vergoeding’ aan de ex-partner te betalen, omdat de ondernemer de gemeenschap financieel benadeelde. De ‘redelijke vergoeding’ is niet alleen een compensatie voor arbeid, maar ook een juridisch instrument om te voorkomen dat ondernemers strategisch geld in de onderneming laten zitten om de partner bij scheiding te benadelen. Dit dwingt tot transparantie en eerlijkheid in de financiële huishouding van de onderneming, zelfs als deze formeel privébezit is.  

Mede-eigendom van merknaam, bedrijfspand, machines, klantenbestand en voorraad

De waarde van een onderneming wordt niet alleen bepaald door de winst, maar ook door activa zoals bedrijfspanden, machines, klantenbestanden en voorraad. Deze vallen in de te verdelen boedel als er sprake is van een gemeenschap van goederen. Mede-eigendom betekent dat het eigendomsrecht is opgesplitst en beide partners een ‘aandeel’ hebben. Bij een eenmanszaak vallen de activa en passiva direct in de gemeenschap en moeten deze verdeeld worden.  

Het uitgangspunt is dat de onderneming na scheiding kan worden voortgezet door de ondernemer. Als de ondernemer de activa van de eenmanszaak krijgt toebedeeld, kan er sprake zijn van ‘overbedeling’, waarvoor een vergoeding aan de ex-partner betaald moet worden. De continuïteit van de onderneming mag hierbij niet in gevaar komen. De ondernemer moet kunnen aantonen dat er onvoldoende liquiditeiten zijn om de volledige vergoeding ineens te betalen. Verkoop van het bedrijf is in beginsel niet verplicht om de ex-partner uit te kopen; de rechter zal de continuïteit van de onderneming meewegen. De wet en rechtspraak erkennen het belang van bedrijfscontinuïteit. Dit betekent dat de uitkoop van de ex-partner niet ten koste mag gaan van het voortbestaan van de onderneming, die vaak de primaire inkomstenbron is voor de ondernemer en soms ook voor de ex-partner via alimentatie. Dit kan leiden tot afspraken over betaling in termijnen of een lagere waardering die de levensvatbaarheid van het bedrijf waarborgt.  

De ex-partner als werknemer: Een ongemakkelijke situatie

Als een ex-partner werknemer is in de onderneming en de situatie na de scheiding onhoudbaar wordt, moet de beëindiging van de arbeidsovereenkomst onderdeel zijn van de afspraken die worden gemaakt. Een echtscheiding alleen is geen directe reden voor ontslag; de arbeidsovereenkomst loopt onverminderd door. Ontbinding van de arbeidsovereenkomst is alleen mogelijk als de persoonlijke problemen de arbeidsrelatie zodanig negatief beïnvloeden dat voortzetting redelijkerwijs niet van de werkgever kan worden gevergd. De rechter kijkt kritisch naar de vraag of de scheiding de arbeidsrelatie onhoudbaar maakt, en niet alleen de persoonlijke relatie. Dit vereist een zorgvuldige documentatie van de negatieve impact op de bedrijfsvoering en een gedegen juridische strategie. Een onzorgvuldige aanpak kan leiden tot hoge ontslagvergoedingen of zelfs herstel van het dienstverband. De vraag of er überhaupt sprake was van een ‘echte’ arbeidsovereenkomst (met gezagsverhouding) is hierbij relevant. Dit is een complex arbeidsrechtelijk vraagstuk dat specialistische kennis vereist. Afspraken over ontslagvergoedingen kunnen de alimentatieverplichting beïnvloeden. De situatie van een ex-partner als werknemer illustreert de diepe verwevenheid van familierecht en arbeidsrecht. Afspraken over de beëindiging van het dienstverband kunnen niet los worden gezien van de financiële afwikkeling van de scheiding (bijvoorbeeld alimentatie) en moeten integraal worden opgenomen in het echtscheidingsconvenant. Dit vereist een advocaat met expertise op beide rechtsgebieden.

De route kiezen: Echtscheiding met advocaten of zakelijke echtscheidingsbegeleiding zoals Mediation?

De keuze van de procedure heeft een grote impact op de kosten, de duur en de emotionele belasting van de scheiding.

De dure route: Scheiden als ondernemer via advocaten

Voor een scheiding is altijd een advocaat echtscheiding ondernemer nodig om het verzoek bij de rechtbank in te dienen. De stappen omvatten informeren, afspraken maken (of niet), convenant/ouderschapsplan opstellen, advocaat inschakelen, verzoek indienen, uitspraak rechtbank en inschrijven in de burgerlijke stand.  

De duur van een gerechtelijke procedure varieert aanzienlijk. Een gezamenlijk verzoek, waarbij partijen het eens zijn, kan snel gaan (enkele weken). Een eenzijdig verzoek duurt langer, circa 8 tot 12 maanden, en kan oplopen tot anderhalf jaar of langer bij complexe zaken of onenigheid. Rechtbanken kampen bovendien met achterstanden, wat kan leiden tot wachttijden van wel een jaar. De complexiteit van de zaak, zoals de aanwezigheid van kinderen (ouderschapsplan) of ingewikkelde onderwerpen zoals de waarde bedrijf bij scheiding en belastinglatenties, verlengt de procedure aanzienlijk. Voorlopige voorzieningen, tijdelijke regelingen over bijvoorbeeld alimentatie, wonen of kinderen, kunnen worden aangevraagd om stabiliteit te creëren tijdens een lange procedure.  

De kosten omvatten advocaatkosten en griffierecht. Advocaattarieven verschillen , maar bij een gezamenlijk verzoek en één advocaat zijn de kosten doorgaans lager. Het griffierecht voor de rechtbank bedraagt €331. Afhankelijk van inkomen en vermogen is een tegemoetkoming in de kosten via de Raad voor Rechtsbijstand mogelijk.  

De rechtbankroute is vaak een ‘vechtscheiding’ die de communicatie en relatie tussen ex-partners permanent kan schaden, met een winnaar en een verliezer. Dit is bijzonder nadelig voor ondernemers die mogelijk nog zakelijke banden hebben of die, met kinderen, een werkbare ouderrelatie moeten behouden. De focus ligt op het verleden en het ‘gelijk krijgen’, wat de weg naar constructieve, toekomstgerichte oplossingen blokkeert. De lange doorlooptijden bij de rechtbank (mede door achterstanden) betekenen dat een ondernemer lang in onzekerheid verkeert over de financiële toekomst van het bedrijf. Dit kan investeringen, strategische beslissingen en zelfs dagelijkse bedrijfsvoering belemmeren. De ondernemer’s aandacht wordt afgeleid van het bedrijf, wat de continuïteit verder in gevaar kan brengen.  

De Goedkopere en Snellere Route: Mediation

Echtscheidingsmediation ondernemer is een proces waarbij een onafhankelijke derde, de mediator, bemiddelt tussen de partners om samen tot oplossingen te komen. Het doel is om in goed overleg afspraken te maken over alle aspecten van de scheiding, inclusief de onderneming.  

De procedure van mediation volgt doorgaans een stappenplan: scheidingsmelding, vrijblijvend adviesgesprek, financiële helderheid creëren, alimentatie berekenen, emotioneel ontladen (indien gewenst), ouderschapsplan bespreken, convenant vaststellen, checken en ondertekenen, en ten slotte de formele afwikkeling via een advocaat bij de rechtbank. Het tempo wordt samen bepaald, rekening houdend met elkaars emoties en behoeften. De mediator kan ook advocaat zijn en de scheiding formeel bij de rechter regelen.  

Mediation is relatief goedkoop omdat partijen de kosten delen. Mediators werken met uurtarieven of all-in tarieven. Een all-in tarief biedt vooraf duidelijkheid over de totale kosten. De kosten variëren, maar zijn vaak aanzienlijk lager dan twee advocaten. Ook hier is een tegemoetkoming via de Raad voor Rechtsbijstand mogelijk, afhankelijk van inkomen en vermogen.  

De voordelen van mediation zijn talrijk:

• Sneller: Mediation leidt doorgaans sneller tot een oplossing dan een gerechtelijke procedure
• Goedkoper: Gedeelde kosten van een mediator is voordeliger dan twee advocaten.  
• Maatwerk: Oplossingen passen beter bij partijen omdat zij deze zelf hebben bedacht. Er is meer ruimte voor creatieve oplossingen. De complexiteit van een onderneming bij scheiding (waardering, fiscale claims, voortzetting, ex-partner als werknemer) vraagt om flexibele en creatieve oplossingen die een rechtbank minder snel kan bieden. Mediation biedt de ruimte om maatwerkafspraken te maken die rekening houden met de specifieke nuances van de onderneming en de financiële draagkracht van de ondernemer.  
• Relatiebehoud: Gericht op de toekomst en het behoud van een werkbare relatie, wat cruciaal is bij gezamenlijke kinderen of zakelijke banden. Voor ondernemers is het behoud van een werkbare relatie met de ex-partner via mediation niet alleen een persoonlijke wens, maar kan het een   strategisch zakelijk voordeel zijn. Het minimaliseert verstoringen, vergemakkelijkt de naleving van afspraken en voorkomt langdurige, kostbare juridische conflicten die de bedrijfsvoering kunnen lamleggen.
• Vertrouwelijkheid: Het geschil wordt vertrouwelijk opgelost binnen vier muren.  
• Controle: Partijen behouden zelf de controle over de uitkomst.  

Tabel 2: Vergelijking Kosten & Tijdsduur: Rechtbank vs. Mediation

Conclusie: Jullie bedrijf, Jouw toekomst

Scheiden als ondernemer is een complex proces dat een zorgvuldige en strategische aanpak vereist. De rechtsvorm van de onderneming is hierbij fundamenteel: of het nu een scheiden eenmanszaak, vof ontbinden scheiding, of scheiden met een bv betreft, de juridische en financiële gevolgen verschillen aanzienlijk, met name op het gebied van aansprakelijkheid en de verdeling van de bedrijfswaarde. Het huwelijksvermogensregime, of men nu getrouwd in gemeenschap van goederen eigen zaak is of op huwelijkse voorwaarden, is doorslaggevend voor de basis van de verdeling en de toepassing van eventuele verrekenbedingen.

De waardering bedrijf bij scheiding is de sleutel tot een eerlijke verdeling en alimentatie, maar vereist specialistische kennis en aandacht voor fiscale nuances en immateriële activa. De meest effectieve strategie voor ondernemers is preventie. Goed opgestelde en regelmatig geëvalueerde huwelijkse voorwaarden, die ook daadwerkelijk worden nageleefd (met name periodieke verrekenbedingen), kunnen de onderneming aanzienlijk beschermen bij een scheiding. Dit benadrukt dat juridisch advies niet alleen reactief (tijdens de scheiding) maar ook proactief (vóór of tijdens het huwelijk) van onschatbare waarde is om toekomstige complicaties en kosten te minimaliseren.  

Risico’s zijn reëel: van onrechtmatige onttrekkingen en de impact van de ‘redelijke vergoeding’ tot de complexe situatie van een ex-partner als werknemer, er zijn valkuilen die de continuïteit van het bedrijf kunnen bedreigen. De keuze van de route, mediation versus een gerechtelijke procedure, heeft grote gevolgen voor de kosten, duur en emotionele belasting. Mediation biedt vaak een snellere, goedkopere en meer constructieve oplossing dan een juridische procedure via de rechtbank, vooral met het oog op bedrijfscontinuïteit en het behoud van een werkbare relatie.

Een scheiding als ondernemer is geen doe-het-zelf project. De complexiteit van het familierecht in combinatie met ondernemingsrecht vereist gespecialiseerde kennis. Het is een complex, onderling verbonden geheel dat een holistische benadering vereist, waarbij juridische, financiële, fiscale en zelfs emotionele aspecten integraal worden aangepakt. Het negeren van één aspect kan de oplossing voor een ander ondermijnen. Daarom is een multidisciplinair team van experts (advocaat, mediator, accountant, fiscalist) vaak de meest effectieve aanpak om een duurzame en toekomstbestendige oplossing te realiseren. Schakel tijdig een advocaat-mediator of een team van een familierechtadvocaat en een accountant/valuator in. Zij kunnen helpen bij de waardebepaling, het opstellen van een waterdicht convenant en het navigeren door de fiscale en juridische implicaties, zodat de ondernemer zich kan richten op de toekomst van zijn of haar onderneming.

Vrijblijvend consult bij scheiden met eigen bedrijf

Ga je scheiden of ben je in een scheiding verwikkeld met een eigen onderneming in het spel, dan is het juiste advies van groot belang. Wij werken alleen met hoog opgeleide en ervaren mediators en financieel experts. Neem vrijblijvend contact met ons op om te ontdekken of we de juiste ondersteunende partij kunnen zijn in jullie scheiding.